Spin Olta Makinesi Almadan Önce Bilmeniz Gerekenler

Spin Olta Makinesi Nedir Nasıl Seçilir?

Sabit makaralı olta makineleri olarak bilinen Spinning olta makineleri Baitcasting makinelerin hafif yemleri ve Fly olta makinelerinin daha ağır yemleri atmakta yetersiz kalmaları sonucu geliştirildi. Olta kamışının alt kısmına monte edildikleri için kullanımı ve ergonomisi diğer makinelere göre oldukça rahat olan Spin Olta Makineleri ağırlık dengesi konusunda oldukça iyi sonuçlar vermektedir. 

Hafif ama güçlü oldukları için ve Baitcasting makaralarda sıkça yaşanan kuş gözü gibi sorunların önüne geçtikleri için kullanımı hızla yaygınlaştı. Atış esnasında ip ya da misinanın dökülmesi için makarayı çevirmek zorunda olmaması, ip ya da misinanın atış yönüne doğru dik duran makaradan serbestçe boşalması daha hafif yemlerin atılmasını da oldukça kolaylaştırdı.

Spin Olta Makinelerinin Çalışma Prensibi

Spin makinalarda makara kendi ekseni etrafında dönmez, sabit durur. Makine içindeki dişli sistemi ve mil sayesinde makara sadece ileri ve geri yönde hareket eder. Sarım işlemini, makara etrafında dönen rotor ve kılavuz teli dediğimiz mekanizma üstlenir. Kolu çevirdiğinizde makara etrafında dönen kılavuz, ip ya da misinanızı merkezde duran makaraya sarar. İleri geri hareket eden makara ise sarılan ip ya da misinayı makara üzerine sık ve düzgün bir şekilde istifler.

500 ve 1000 ebatlardan 30,000 ebatlara kadar birçok alternatifle karşımıza çıkan Spinning Olta Makineleri zamanla geliştirilerek diğer tüm olta makinelerinin avantajlarına sahip hale gelmiştir. Kullanımları, en hafif takımlarla yapılan LRF avlarından, OFFSHORE açık deniz avlarına kadar birçok av disiplininde yaygınlaşmıştır.

Spin Olta Makinesinin Temel Parçaları

Spin Olta Makinelerinde Gövde Nedir?

Gövde: Makinenin ana çerçevesidir ve diğer tüm parçaları bir arada tutar. Rotorun gücü makinenin gücünü belirler çünkü tüm parçaların üzerinde birleştirildiği taşıyıcı rolü vardır. Genellikle metal, alüminyum, karbon veya dayanıklı plastikten üretilir.

Spin Olta Makinelerinde Rotor Nedir?

Rotor: Makinenin makara etrafında dönerek ipi saran parçasıdır. Spin makinelerde makara dönmeden sabit durur ve rotor sabit duran makaranın etrafında dönerek ipin makaraya sarılmasını sağlar.

Spin Olta Makinelerinde Mil Nedir?

Mil: Rotordan makaraya uzanan, makaranın sabitlendiği ve koldan aldığı gücü dişliler sayesinde makaraya ileterek makaranın ileri geri hareket etmesini sağlayan çubuktur. İleri geri hareket eden makara ipin sıralı sarılmasını sağlar.

Spin Olta Makinelerinde Kol Nedir?

Kol: Makineyi hareket ettirmek için kullanılan koldur. Elimizle sağladığımız dönme eylemini dişlilere ileterek makinenin dönmesini sağlar.

Spin Olta Makinelerinde Kılavuz Teli Nedir?

Kılavuz Teli: Sabit makara etrafında dönerek ip ya da misinanın makaraya sarılması işlevini görür. Öne doğru açıldığında ip ya da misinayı serbest bırakıp, kapandığında tekrar kavrar. Kılavuz rulmanı yardımı ile ip ya da misinanın daha az sürtünmesini sağlayarak, akıcı bir şekilde makaraya sarımını gerçekleştirir.

Olta Makinelerinde Drag / Kalama Nedir?

Kalama Mekanizması (Drag); belirli seviyelerde sürtünme frenlemesi yapmak için makaraya basınç uygulayan mekanik bir parçadır. Bu sistem, balık ip ya da misinanıza kaldırabileceğinden fazla baskı uyguladığında ipinizin kopmaması için makaranın ters eksende dönerek ipi kontrollü bir şekilde serbest bırakmasını sağlar. Geçmişten günümüze edinilen deneyimler balığın koparamayacağı kalınlıklarda ip ya da misinalarla balığı çekmektense, balığın yorulmasını sağlayan tekniklerin daha etkili olduğunu ön görür.

Kalama (drag) mekanizması tahrik mili ile makara arasına yerleştirilmiş pul ve rondelalardan oluşur, kalama kapağını sıkıştırdığınızda pulların üzerindeki baskı artar ve baskı arttıkça pullar ve rondelalar arasındaki dirençte o kadar yüksek olur, dönmesi zorlaşır. Eğer bir olta makinesinde 10 kilo Drag Gücü verilmişse ve Kalama son seviyeye kadar sıkılsa dahi 10 kilodan fazla baskı geldiğinde makara ipi salacaktır. 

Kalama pulları genellikle çelik, teflon, karbon elyaf, diğer takviyeli plastikler veya metal alaşımları gibi malzemelerden üretilmektedir.

İyi bir kalama mekanizması tutarlı, dayanıklı, pürüzsüzdür (sarsıntısız) ve ilk salıma başladığı andan son ana kadar aynı dirençte kalabilmelidir.

Büyük balıklar çok fazla çekme gücü üretebildiklerinden, daha düşük kuvvetler için tasarlanan makinelere göre, daha yüksek baskı için yüksek kalama kuvvetlerine sahip makineler, daha güçlü ve daha ısıya dayanıklı malzemeler kullanır.

Spin Olta Makinelerinde Rulman Nedir?

Rulman: Olta makinesinde bulunan hareketli parçaların daha akıcı ve stabil dönmesini sağlayan bağlantı parçalarıdır. Sayıları kadar kalitesi de önemlidir. Su geçirmeyen ve tuzlu suya dayanıklı olanları makinenin kalitesini ve mukavemetini artırır.

Spin Olta Makinesinin Kullanımı

Spin Olta Makinenizin kılavuz telini açarak, ip ya da misinayı işaret parmağınızla kavrayın ve ardından kamışınızı arkaya doğru uzatın. 

Kamışınızı yemi atacağınız yöne doğru savurun. Yem ivme kazandığında ve kamışınızın atış yapacağınız yöne doğrulduğunda parmağınızla kavradığınız olta ip ya da misinanızı serbest bırakın. 

Yeminiz suya düştüğünde kılavuz telinizi kapatın. 

Geri sarmak için krank kolunu çevirmeniz yeterli, kolu çevirdiğiniz anda tel otomatik kapanacaktır ancak kılavuz telini, sarmaya başlamadan önce elinizle kapatmanız makinanız için çok daha sağlıklı olacaktır.   

Spin Olta Makinelerinin Kullanım Alanları

Spin Olta Makineleri, Ultra Light Spin avlarından Lrf Avlarına, Spin At Çek avlarından, tekneden Jig avlarına, kıyıdan ve tekneden yemli avlara kadar birçok alanda kullanılır ama tüm bu farklı balık avı disiplinlerinde farklı güç ya da ebatta olanları kullanılır. 

Biz hangi özelliklerde spin makine seçeceğiz sorunuza cevap vermeden önce, en çok merak edilen sorulardan birisi olan “olta makinelerinde fiyat artınca nelerin değiştiği” sorusuna cevap verelim. Fiyatı etkileyen faktörlerin başında, makinenin yapımında kullanılan malzemelerin kalitesinden, içindeki rulman sayısına ve niteliğine, dişli teknolojisi ve su geçirgenliğini önleyen uygulama ve teknolojileri gibi birçok faktör vardır ancak, bu saydığımız özellikler makinelerin yalnızca fiyatını değil, kalitesini ve gücünü de etkiler. 

Bütçenize, av sıklığınıza ve hedef balıklarınızın mücadele performansına göre değerlendirme yaparak bir segment seçebilirsiniz. Hangi segmentte makine seçeceğinize karar verdikten sonra hangi ebatta ve özelliklerde makine seçeceğinize bakalım.

Hangi avda hangi spin makinelerin kullanıldığını ebatları ile listeleyelim.

Spin At Çek Avları; Spin Olta Makinelerinin en yaygın kullanım alanı Spin yani At Çek Olta Balıkçılığıdır. Üretim ve geliştirme amacı da tam olarak bu yöndedir. Bütçenize göre hangi fiyat bandında makine seçeceğiniz tabi ki sizin tasarrufunuzda. Biz daha çok hangi ebatta ve özelliklerde bir makine seçmeniz gerektiğine dair ip uçları vereceğiz. 

• Ultra Light Spin Avları: UL Kamışlar ile 1000 – 2000 Ebatta Olanlar
• Light Spin Avları: L Kamışlar ile 2000 – 2500 Ebatlar
• Spin Avları: ML, M ve MH Kamışlar ile 2500 – 3000 - 4000 Ebatlar
• Heavy Spin Avları: H ve XH Kamışlar ile 5000 - 6000 ebatlar kullanılabilir.

Lrf Avları; Spin Olta Makinesi modellerinin en yaygın kullanıldığı ikinci disiplin Lrf disiplini diyebiliriz. Çok daha ince ip ve yemlerle avlar yapıldığı için sarım teknolojisi iyi olan orta ve üst segmentte makineler almanızı tavsiye ederiz. 

• Ultra Light UL Lrf Kamışlarında: 1000-2000 Ebatlar
• Light L ve Medium Light ML Lrf Kamışlarında: 2000-2500 Ebatlar kullanılabilir.

Tekneden Yemli Avlar; 

Tekneden yapılan yemli çupra ve mercan gibi balıkların avlarında da spin makineler tercih edilebiliyor. Bu avlarda derinliğe göre 4000 ila 6000 arası spin olta makineleri kullanabilirsiniz. 

• 50 Metre Derinliğe Kadar 4000 – 5000 Ebatlar, 
• 50 Metre Üzeri Derinliklerde 5000 – 6000 Ebatlar tercih edilebilir.

Kıyıdan Yemli Avlar: Kıyıdan yapılan yemli avlarda da spin makineler kullanılır. Bu avlarda,

• Boyu 270 – 300 Cm Olan Kamışlarda 4000 – 5000 Ebatta Makineleri,
• Boyu 360 – 390 Cm Oltan Kamışlarda 5000 – 6000 Ebatta Olan Makineler kullanılabilir.

Spin Olta Makinelerinde Karşımıza Çıkan İşaretler Ne Anlama Geliyor?

Olta makinelerini incelediğimizde karşımıza bazı işaretler çıkacak. Bu işaretler genellikle makara derinliğine ve devir hızına işaret eder. Doğru makineyi seçmemiz için bu işaretlerin de ne anlama geldiğini bilmemiz gerekiyor.

Sistem genel olarak şöyle ilerler. Bir olta makinesi etiketlenirken sırasıyla marka, model, seri, ebat, kafa derinliği ve devir hızı belirtilir. Örneğin;

• Daiwa Legalis 23 Lt 3000C ya da 3000C XH 
• Shimano Sedona FJ 2000 ya da 2000S HG
  

Yukarıda verdiğimiz örneklerde, ebattan yani 3000 2000 rakamları sonrasında gelen ilk harf kafa derinliğine işaret eder. Sonradan gelen iki harf ise devir hızına işaret eder.

Kafa derinliği kelime anlamıyla aynı olarak makaranın ip alan haznesinin ne kadar derin olduğunu gösterir. Eğer standart derinlikte ise çoğu zaman hiçbir şey yazmaz ya da C harfi yazar. C Compact anlamına gelir ve standart kafayı işaret eder. 

• S: Shallow yani Sığ Kafa
• D: Deep yani Derin Kafa anlamına gelir.

Sığ kafa makineler daha çok atış performansı için tasarlanırken, D yani derin kafalar ip kapasitesi gözetilerek tasarlanır. Özellikle Lrf ve Light Spin gibi hassas avlarda, ihtiyacınız olan ipi almak koşuluyla, yani kullanacağınız kalınlıkta ortalama 100-150 metre ip alıyorsa sığ kafalı makineler almanız size atışta ve dengeli sarım hızı performansında avantaj sağlayacaktır.

Spin Makinelerde Devir Hızı Nedir?

Farklı hedef balıklarda ya da farklı yem modellerinde hızlı ya da yavaş gibi farklı tur oranlarına sahip olta makinelerine ihtiyaç duyarız. Bu yüzden üreticiler aynı model ve ebatlarda farklı devir hızlarına sahip makineler üretirler. Tüm olta makinelerinde devir ya da sarım hızı belirtilir. 

Devir, makine kolunu 1 tur çevirdiğinizde makaranın kaç tur ip sardığına, sarım hızı ise 1 turda sarılan misinanın ölçüsüne işaret eder. 1:5.2 Devirli bir makine, kolu 1 tur çevirdiğinizde 5.2 tur ip sarar. 1:6.2 Devire sahip bir makine ise kol 1 tur döndüğünde 6.2 tur ip sarar. 1:5.2 devir ve altındaki makineler yavaş, 1:5.6 devirli makineler orta, 1:6.2 devirli makineler ise hızlı olarak tanımlanır. 

Orta devirli dediğimiz makineler standart olarak kabul edilir ve ürün üzerinde devire işaret edilmez. Orta devir üzerinde ya da altında devire sahip makinelerde ise devirin farklı olduğuna işaret eden ifadeler kullanılır. Bu ifadeler ya da işaretler markalara göre farklılık gösterse de eğer bir makinenin etiketinde ebat ile birlikte harfler yer alıyorsa o makinenin devri standart değildir. 

Örneğin; 

• Daiwa Legalis 23 Lt 3000C ya da 3000C XH 
• Shimano Sedona FJ 2000 ya da 2000S HG

Yukarıda verilen örneklerde, sonda bulunan XG, HG gibi işaretler ya da bunların dışında gördüğünüz PG, XG gibi işaretler standart 1:5.2 devirden farklı devir hızları olduğuna işaret eder.

Hızlı ya da Yavaş Hangi Makineyi Seçmelisiniz?

Eğer Hedef Balığınız Levrek ise Yavaş Sarım Bir Spin Makine Kullanmalısınız!

Levrek balığı yavaş yüzen yemlere daha fazla tepki gösterir ve levrek yemleri yavaş sarımda aksiyon alabilecek şekilde üretilir. Hızlı devir makine ile yavaş sarım yapmaya çalışmak işe yaramaz çünkü av esnasında sarım ritmini tutturmak neredeyse imkansız. Levrek avlarında yavaş sarım makineler daha verimli olurlar.

Eğer Hedef Balığınız Lüfer Kofana ise Hızlı Sarım Bir Spin Makine Kullanmalısınız! Lüfer balıkları hızlı hareket eden ve kaçan balık görüntüsü veren yemlere daha çok tepki verir bu sebeple lüfer balıklarının avlarında Hızlı Devirli makineler kullanmak en doğru seçimdir.

Genel Olarak Söylemek Gerekirse;

• Lüfer, Akya, Kofana, Yazılı Orkinos, Torik, Lambuka, Tral, Barraküda gibi pelajik balıkların avlarında ve tatlı suda Alabalık avlarında hızlı devir,
• Levrek, Granyöz, Turna, Sudak, İstavrit, Mırmır, Eşkina, Karagöz, Sargoz gibi bölgeci taş ve kaya balıklarının avlarında yavaş devir makineler kullanılmalı.

Yemler Üzerinden Gidersek; 

• Sıklıkla Popper, Jig, Jerk gibi sık ve seri aksiyon isteyen yemleri kullanacaksanız hızlı devir,
• Silikon, Sığ Dalarlı Maket Yem veya WTD Aksiyonlu Su Üstü Yemler kullanacaksanız yavaş devirli makineler kullanmalısınız.
  

Sw – Salt Water Serisi Spin Makineler

Sw Serisi Spin Makineler yapı olarak kıyı uygulamalarında kullandığımız spin makineler ile birebir aynı görünse de malzeme ve güç açısından çok faklıdır. SW makineler Gövde, Rotor, Dişli gibi tüm bileşenlerinde daha dayanıklı ve güçlü malzemeler kullanılarak üretilir.

Güç ve performans bakımından öne çıkan SW Serisi Spin Makineler, kıyıda ve açık denizde büyük canavarları kovalayan balıkçılar için tercih değil zorunluluk diyebiliriz.

Hem kıyı hem tekne uygulamalarında sık kullanılan SW Serisi Spin Makinelerin hangi avlarda hangi ebatlarda kullanıldığına kısaca değinelim.

• Heavy Spin Avları: Kıyıdan ve tekneden yapılan spin avı tekniğidir. Ağır yemlerle yapılan At Çek prensibine dayanan heavy spin avlarının olmazsa olmazı SW Makinelerdir. Hedef balık büyük olduğu için, güçlü mücadelelere dayanabilecek güçlü makinelere ihtiyaç duyulur. 
  
  Heavy Spin avlarında atılan yemlerde ağır olduğu için, makine sürekli olarak baskı altında kalır. Bu yoğun baskıya dayanabilmesi için güçlü makinelere ihtiyaç duyulur. Genellikle 4000 – 6000 ve 8000 makinelerin kullanıldığı Heavy Spin Avlarda hedefte dev orkinos gibi balıklar varsa 14000’ den 30000 ebatlara kadar makineler de kullanılabiliyor.

• Shore Jig Avları: Kıyıdan yapılan shore jig avlarında ağır jig yemlerle hızlı ve seri aksiyonlar verilir. Yine büyük balıkların hedeflendiği shore jig avlarında 5000 ve 8000 arası ebatlarda yüksek devirli SW Serisi Spin Makineler kullanılabilir.

• Tekneden Jig Avları: Tekneden vertical jig avlarında derinliğe göre 4000 ile 10000 arası ebatlarda SW Serisi Spin Makineler kullanabilirsiniz. 50 Metre derinliğe kadar 4000 – 5000, 100 Metre derinliğe kadar 5000 6000, 100 Metre üzerinde ise 8000 – 10000 ebatlarda yüksek devirli spin makineler kullanılabilir.

• Tekneden Canlı Yem Avları: Tekneden yapılan canlı yem avlarında yeme aksiyon verme gereği duymuyoruz, yeme aksiyon vermemiz gerekmediği için yüksek devirli makinelere de ihtiyaç duymuyoruz. Aksine bu gibi derin su avlarında büyük balıkla mücadele kolay olsun diye devir hızı düşük, torku yüksek, düşük devirli SW Serisi Spin makinelere ihtiyaç duyarız. Avlanılacak derinliğe göre ip kapasitesini gözeterek 6000 – 10000 arası ebatlarda düşük devirli spin sw makineler tercih edebilirsiniz.

• Boğazda Surf Avları: Özellikle İstanbul boğazında surf kamışlarla yapılan kurşun arkası uygulamalarında, sürekli olarak ağır kurşunlar atılıp çekiliyor. Bu gibi makineyi yoran surf uygulamalarında daha güçlü makinelere ihtiyaç duyuluyor. Surf makineleri beklemeli avlar için tasarlanır ve sürekli baskı altında çalışmaya uygun değiller, boğaz gibi ağır yemlerin kullanıldığı alanlarda akıntı yüksek olduğu için kurşunun ağırlığı daha da artar ve makineye sürekli olarak fazla yük bindirir. Bu tarz avlarda surf makineler yerine özellikle dayanıklı oldukları için ve tork gücü yüksek olduğu için düşük devirli 8000 SW Spin Makineler tercih ediliyor.

Spin Makine Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

• Spin makinelerde sarım yapılırken ip makaraya daha sıkı istiflenmeli, makarada gevşek ip ya da misina kalmamalı. Özellikle rüzgarlı havalarda buna dikkat ederek düğümlerin ya da dolaşma gibi sorunların önüne geçebilirsiniz. 
  
• Makaraya olması gerekenden fazla ip sarımı yapıldığında kusma dediğimiz sorunlar yaşanır. Kusma, atış esnasında ipin yumak halinde dışarı boşalmasıdır. Buna Dikkat Etmeliyiz! İp Makarada En Fazla 1 Milim Boşluk Kalıncaya Kadar Sarılmalı.
  
  
• Özellikle tuzlu suda kullandıktan sonra hafifçe duru su ile yıkamalıyız ya da nemli bir bez yardımı ile silmeliyiz. Yıkama işlemini yaparken tazyikli su tutmaktan kaçınmalıyız. Kafa yukarı gelecek şekilde yavaşça kalama kapağının üzerinden su dökebiliriz.
  
  
• Suya ya da kuma düştüğünde doğrudan kullanmamalıyız. Eğer suya düşmüş ise kafayı çıkartıp kuru bir bez yardımı ile kurulayıp, eğer kuma düştüyse yine kafayı çıkartıp nemli bir bez yardımı ile tamamen kumdan ya da tozdan arındığına emin olana kadar temizleyip öyle kullanmalıyız.