Maket Yem Almadan Önce Bilinmesi Gerekenler

Suni Maket Yem Nedir? Nasıl Kullanılır?

Suni maket balık yemler, balık avlarında kullanılan ve suda bulunan yemlik balıkların taklidini yapmaları için farklı ağırlık, renk, boyut ve özelliklerde genellikle sert plastiklerden üretilen yemlerdir. Aerodinamik yapıları, üzerlerine eklenen yüzdürme yardımcıları, içlerine konulan atış sistemi ya da ağırlıklar sayesinde, suda yüzdürüldüklerinde gerçek balıklarının hareketlerini taklit ederler. 

Canlı yem kullanımları ekolojik dengeyi bozar ve temin etmesi oldukça zordur. Maket yemlerin pratik, kullanıma hazır olmaları ve her daim ulaşılabilir olmaları amatör balıkçılar için en önemli tercih sebebidir. Amatör balıkçılıkta en çok kullanılan yem modeli olan maket yemler ile hemen hemen her balığı yakalamak mümkün. 

Maket yemlerin yüzerken yaptıkları hareketler balıkçılık jargonunda “aksiyon” denir. Balıkçılık terimleri arasında en çok kullanılanı ya da en çok duyacağınız terim aksiyondur yani hareket ya da eylem. Yemin aksiyonu, yeme aksiyon verme ya da kamışın aksiyonu gibi terimler özellikle yapay yemlerin yüzdürüldüğü balık avlarında çok kullanılır çünkü bütün bu disiplinler aksiyon yani hareket üzerine kuruludur. Yemin harketi, yeme hareketi verecek kamışın hareketleri ve balıkçının sürekli hareket halinde olması sahte yemlerle yapılan avları daha eğlenceli hale getirir.

Maket yemler tasarım ya da türlerine göre farklı aksiyonlara sahiptir. Farklı balıkların farklı hareketlere tepki verdiğini gören balıkçılar maket yemleri tasarlarken sudaki gerçek balıkları daha iyi taklit edebilmeleri için farklı aksiyonlara sahip maket yemler geliştirdiler. Yaralı balık ya da panik halinde kaçan balık gibi avcı balığın dikkatini çeken ya da iştahını kabartan farklı aksiyonlara sahip, farklı yüzdürme stilleri ya da değişken su koşulları için farklı tasarımlara sahip maket yemleri ve aksiyonlarını detaylı inceleyim. 

Maket Yem Türleri

Dalarlı Maket Yemler; Belirli mesafelerde suyun altından yüzerek gelen maket yemlere dalarlı yemler diyoruz ve en çok kullanılanlar da bu modeller. Maket yeme eklenen ilave bir gaga yardımı ile suyun altında belirli derinliklerde yüzmesi sağlanır. Bazı maket yemlerde dalma eylemi gaga olmadan yemin ağız yapısının suyu tutacak şekilde tasarlanması sayesinde de sağlanabilir.

Dalarlı maket yemlerde, yemin dalma mesafesini avlanacağımız bölgedeki su derinliğine göre ya da hedef balığımıza göre seçeriz. Örneğin; sığ, taşlık ve yosunlu kıyılarda levrek avlamak istiyorsak, yani levreğin en sevdiği alanlar, 30 cm ya da 60 cm dalan yemler tercih ederiz. Böyle alanlarda daha derin mesafelere dalan yemler seçersek sürekli takılma sorunları yaşarız ama asıl sorun bu da değil. Levrek balıkları sakin yüzen yemleri sever ve genellikle avlayacağı yemin altından yükselerek avlar. Levreğe bu fırsatı vermek için yemin levreğin yattığı taşlık alandan yukarıda yüzmesini isteriz.  

İngilizcede genel adıyla “plug” yemler diye adlandırılan maket yemlerde “minnow” ifadesini de sıkça duyabilirsiniz. Minnow yemler doğrudan belirli bir yemlik balığın formunu, rengini ve yüzüşünü taklit ederler. Hangi balıkta hangi yemin etkili olduğuna dair net bir işaretleme yapılamaz. Aynı hedef balık özelinde baktığımızda birbirinden farklı özelliklere sahip yemler farklı koşullarda ve zamanlarda etkili olabiliyor. 

Floating (Yüzen) Maket Yemler; Suya bırakıldığında suyun üstünde yüzerler. Sarmaya başladığınızda belirtilen derinlikten yüzer ve sarma işlemi durduğunda yani hareket etmediğinde tekrar suyun üstüne çıkar.

Suspending (Askıda Kalan) Maket Yemler; belirli derinlikte askıda kalırlar. Suya bırakıldığında belirli mesafeye kadar batar ve o derinlikte askıda kalır. Sarma işlemini yaptığınızda belirtilen yem sarma işlemi yapılmadığında aşağı batmaz ya da yukarı çıkmaz. Askıda kalır.

Sinking (Batan) Maket Yemler; suya atıldığında ya da sarma işlemi bittiğinde dibe batarlar. Sarma işlemine devam ettiğinizde yem belirtilen yüzme derinliğine geri gelir ve durduğunda tekrar batar.

Pencil Yemler; Gagasız yemlere verilen genel isimlendirmedir. Su üstü, suspending ya da sinking modelleri vardır ama bizim sularımızda su üstü yemler ayrı kategorize edildiği için pencil yem ifadesi doğrudan gagasız sinking ya da suspending maket yemleri işaret eder. Genellikle kamış darbeleri ile aksiyon verilir ve sağa sola kaçan balık aksiyonları alırlar.

Su Üstü Maket Yemler; ülkemizde oldukça yaygın kullanımı olan su üstü yemler özellikle levrek avlarında oldukça etkili. Suyun üzerinde sağa sola gezinen ya da suda çırpıntı yaparak yüzen su üstü yemler avcı balıkların iştahını kabartır.

Popper Yemler; su üstü yemlerin bir türü olarak da nitelendirilen popper yemler uyuk ve su tutan gagaları sayesinde yüzerken su fışkırtarak ya da suyu köpürterek yüzerler. Suda panik halinde kaçan balık gibi davranan popper yemler özellikle saldırgan dişli balıklarda oldukça etkili olurlar.

Maket Yem Aksiyonları

Maket yemler sağa sola sallanarak, dönerek ya da yalpalayarak gerçek balıkların yüzmelerini taklit eden aksiyonlar alırlar. Bu aksiyonlar bazen tasarımları sayesinde yemler tarafından doğal yüzüşlerinin bir parçası olurlar bazen de kamış hareketleri ile yemin istenen aksiyonu alması sağlanır.

Rolling Aksiyonu; yemin sağa sola yuvarlanarak yüzmesi hareketine Rolling aksiyonu denir. Düz sarım yapıldığında yem sağa sola devrilerek yüzer.

Wobling Aksiyonu; Kafa ve kuyruğun sağa sola sallanması hareketine wobling denir. Wobling aksiyonu geniş ya da dar diye ikiye ayrılır. Geniş wobling aksiyonunda merkez sabit kalır ve kaga ve kuyruk sağa sola hareket eder. Dar wobling aksiyonunda kafa sabit kalır ve kuyruk sağa sola sallanır.

Jerk Aksiyonu; Jerk aksiyonu yeme kamış darbeleri ile verilen bir aksiyondur. Kısa ya da uzun kamış darbeleri ile yemin sağa sola kaçan balık taklidi yapması sağlanır. Jerk aksiyonu her ne kadar kamış ile sağlansa da kullanılan yemlerin de jerk aksiyonuna uygun olması gerekir.

Twitch Aksiyonu; Dağınık yüzüş diyebileceğimiz bir aksiyondur. Yemin kamış tarafından kısa kamış darbeleri ile aksiyon alması sağlanır. Yem kısa kamış darbeleri sayesinde seğirerek dağınık yüzüş aksiyonu yapar.

Slalom Aksiyonu; Yem düz sarımda sağa sola gezinerek yüzer, slalom aksiyonu jerk gibi kaçma değil sağa sola kıvrılarak ve gezinerek yüzmeyi taklit eder.

En yaygın kullanılan maket yem modellerini ve yüzme aksiyonlarını ele aldığımız bu yazımızda karşınıza sıkça çıkacak terimlere değindik. Kullandığınız yemlerin nasıl davrandığını bilirseniz, balık yakaladığınız yemleri kategorize edebilirsiniz ve sonraki avlarınızda başarılı olabilmek için aynı yapıda yemler alabilirsiniz. Balık avında malzemeleri tanımak oldukça önemli.

Maket Yemlerde Renk Seçimi

Maket yemler için denizde bu renk balık mı var bu nasıl renk diyen yeni başlayan balıkçı sayısı çok fazladır. Denizde bu renk balıklar yok elbette ama maket yemler sadece balıkların renklerini taklit etmezler. Doğa renkte yemler olduğu gibi suda görünürlük sağlamak için doğal olmayan dikkat çekici renklerde mevcut. Ayrıca balıklar renkleri bizim gördüğümüz gibi de görmezler. Sizin mor gördüğünüz bir renk balıklar için nasıl görünüyor bilmiyoruz.

Özellikle gündüz berrak sularda doğal renkler seçebilirsiniz. Gece avlarında avlağınız etraftan ışık alıyorsa ya da ay ışığı varsa ve su berraksa yine doğal renkler kullanabilirsiniz. 

Bunun dışında gündüz ya da gece su bulanıksa doğal olmayan, görünürlüğü yüksek renkler tercih edebilirsiniz.

Kullandığınız ve balık aldığınız bir yem 1 saat sonra iş yapmayabilir. Değişen iklim ve su koşulları, havanın bulutlu ya da güneşli olması, balığın beslenme alışkanlığı, bölgedeki yemlik balıkların türleri gibi faktörler hangi rengin daha etkili olacağına karar verir.

Renk konusunda bir ezberiniz olmamalı. Örneğin havyar döneminde altı kırmızı ya da turuncu renkteki yemler dikkat çeker. Çünkü havyar döken balıkların karınları turuncu bir renk alır. Havyar döken bir balık ise avcı balıklar için iştah kabartıcıdır. Bu dönemde böyle bir renkte yem ile balık yakalayabilirsiniz ama 1 hafta sonra iş yapmayabilir. 

Aynı balık için Akdeniz bölgesinde çok tercih edilen bir rengin Karadeniz bölgesinde tercih edilmediği oluyor. O bölgede bulunan yemlik balıkların türleri farklı olabiliyor. Genel olarak kendi edindiğiniz tecrübe ile bölgeniz için doğru renkleri bulabilirsiniz diyebiliriz. Uzun zamandır av yapan balıkçılar dahi gittikleri avlakta birden çok renk denerler. Bu işin doğasında bu var ve sizde farklı renkleri deneyerek farklı zamanlarda farklı renklerden verim alabilirsiniz.

Dip Not;

• Maket yemlerde gaganın uzunluğu genellikle yüzme derinliğini, gaganın genişliği ise aksiyonu etkiler.

• Shallow Yemler; sığ dalarlı maket yemleri işaret eder. Ortalama 30 cm derinliğe kadar sığ dalan maket yemler shallow diye nitelendirilir.

• Maket yemlerde olması gerekenden büyük klips kullanımı yemin aksiyonunu bozabilir.

• Maket yemlerinizin iğnelerini değiştirmeniz gerektiğinde aynı ağırlıkta iğneler ile değiştirmelisiniz. Aksiyonu bozmamak için ağırlık dengesiniz bozmamaya dikkat etmelisiniz.